Αφήνουμε πίσω μας τη Χώρα της Χίου και παίρνουμε το δρόμο προς τα δυτικά. Ο δρόμος φιδογυριστός, μέσα από άγρια βουνά και απάτητες χαράδρες, σκεπασμένος από δέντρα, μας οδηγεί στο νεότερο από τα καστροχώρια της Χίου, τον Ανάβατο.
Από το όνομα και μόνο του χωριού αυτού, καταλαβαίνουμε ότι η πρόσβαση σε αυτό είναι πολύ δύσκολη. Είναι χτισμένος σε ένα άγριο τοπίο με απότομες πλαγιές, γκρεμούς και βράχια. Το χωριό προσεγγίζεται μόνο από τα βορειοανατολικά. Η θέση του μας κάνει να πιστεύουμε ότι χρησιμοποιήθηκε για τον έλεγχο της δυτικής ακτής του νησιού, την εποχή των πειρατών.
Πρώτοι κάτοικοι του χωριού φαίνεται να είναι υλοτόμοι, που στάλθηκαν εκεί από τον Κωνσταντίνο τον Μονομάχο, για το χτίσιμο της Νέας Μονής.
Τα σπίτια (όπως και στα υπόλοιπα καστροχώρια) είναι διώροφα με μικρά παράθυρα, χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο. 
Στην είσοδο του χωριού, υπήρχε καστρόπορτα και τείχος δύο μέτρα ψηλό. Κοντά στην πύλη, υπήρχε ένα τριώροφο κτίσμα ύψους δεκαπέντε μέτρων. Στο ισόγειο του κτίσματος ήταν το ελαιοτριβείο, του οποίου οι μυλόπετρες διατηρούνται μέχρι σήμερα. Στον πρώτο όροφο λειτουργούσε σχολείο, ενώ πιο πάνω υπήρχε η δεξαμενή του νερού. Ψηλά στο χωριό, ήταν η εκκλησία των Ταξιαρχών. Από αυτήν υπάρχουν σήμερα, μόνο οι βορινοί της τοίχοι, όμως πραγματοποιούνται εργασίες αναστήλωσης.
Οι κάτοικοι του Ανάβατου ασχολούνταν κυρίως με την γεωργία και συγκεκριμένα με την καλλιέργεια αμπελιών, ελιών και φιστικιών. Μετά τον 18ο αιώνα ασχολήθηκαν και με τα καπνά, μαθαίνοντας την τεχνική της καλλιέργειάς τους από τους πρόσφυγες της Ιωνίας.
Οι δύσκολες συνθήκες διαβίωσης, η αγριότητα του τοπίου και οι συγκυρίες της εποχής έπλασαν ανθρώπους σκληροτράχηλους, περήφανους, ηρωικούς με ιδιαίτερη αγάπη για την ελευθερία και τον τόπο τους.
Έτσι όταν το 1822
οι Τούρκοι κατέλαβαν το χωριό, τα γυναικόπαιδα για να αποφύγουν την αιχμαλωσία και την ατίμωση, έπεσαν στον γκρεμό όπως είχαν κάνει και οι Ελληνίδες με τα Ελληνόπουλα στο Ζάλογγο. Τα οστά των ηρώων αυτών σώζονται μέχρι σήμερα.
Όπως και σε άλλα μέρη της Χίου, ο σεισμός του 1881 επέφερε στον Ανάβατο πολύ μεγάλες καταστροφές.
Το χωριό σήμερα στο μεγαλύτερο μέρος του έχει εγκαταλειφθεί. Λίγοι είναι πλέον οι μόνιμοι κάτοικοί του. Παρ’ όλα αυτά τα περισσότερα κτίσματα διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Η εικόνα που παρουσιάζει το χωριό, έχει κάνει πολλούς να το χαρακτηρίζουν ως το Μυστρά του Αιγαίου.
Έξω από το χωριό υπάρχει το μνημείο των πεσόντων της μάχης του 1822. Απέναντί του βρίσκεται ο ναός του Αι Γιώργη, ναός που φτιάχτηκε τον 16ο αιώνα με τοιχογραφίες που διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση.
Αφήνοντας τον Ανάβατο και πηγαίνοντας προς την παραλία της Ελίντας, ακολουθούμε μια υπέροχη διαδρομή, με μεγάλη ιστορική αξία. Από αυτήν την διαδρομή, στην μάχη του 1822, διέφυγαν όσοι Έλληνες γλίτωσαν.
Όταν βρεθείς στη Χίο μην παραλείψεις να κάνεις μια εκδρομή στον Ανάβατο. Η άγρια ομορφιά του και η μεγάλη ιστορία του θα αφήσουν ένα ανεξίτηλο σημάδι στην καρδιά σου. Περπάτησε στα στενά ανηφορικά δρομάκια του και νιώσε τους ήρωές του να σε καλωσορίζουν και να σε ξεναγούν στον τόπο τους.