Το κάστρο στη Χώρα της Χίου είναι ένα σημείο γεμάτο ιστορία αλλά και ζωή. Χτίστηκε από τους Βυζαντινούς τον 11ο αιώνα μετά Χριστόν και κατοικείται μέχρι και σήμερα.
Η αρχική του χρήση ήταν αυτή του οχυρού. Κατά την περίοδο της Γενουοκρατίας άρχισε να επεκτείνεται σαν κτίσμα και να χρησιμοποιείται και για άλλους σκοπούς εκτός από τους στρατιωτικούς.
Την είσοδο στο κάστρο εξασφάλιζαν τρεις πύλες. Τα τείχη της αρχικής μορφής του ήταν ψηλά και κατακόρυφα. Υπήρχαν τέσσερις ή πέντε πύργοι ενώ η τάφρος περιέβαλλε όλο το κάστρο έχοντας νερό μόνο στην περιοχή της Porta Maggiore. Σε όλα τα υπόλοιπα τμήματά της ήταν ξερή. Διπλά τείχη περιέβαλλαν το κάστρο στα σημεία προς την ξηρά.
Μέσα στο κάστρο υπήρχαν όμορφες πλατείες, αρχοντικές εκκλησίες και οικοδομές. Οι αρχιτεκτονικές και χωροταξικές επεμβάσεις των γενουατών δημιούργησαν την loggia για τους εμπόρους, όπως συνηθιζόταν και στις Ιταλικές πόλεις.
Το 1566 οι Τούρκοι έδιωξαν τους Χριστιανούς από το κάστρο. Σημαντικές καταστροφές έπαθε το κάστρο το 1694. Ο Χατζή Ιμπραήμ Πασάς προσπάθησε να το επισκευάσει αλλοίωσε όμως σε μεγάλο βαθμό τη μέχρι τότε αρχιτεκτονική όψη του.
Ένα δεύτερο κύμα καταστροφής υπέστη το κάστρο κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1822 όταν ο τουρκικός στρατός του έβαλε φωτιά.
Ο,τι είχε απομείνει από τους Τούρκους το κατέστρεψε ο σεισμός του 1881. Μεταξύ άλλων καταστράφηκε και η εβραϊκή συνοικία, η οποία και μεταφέρθηκε εκτός των τειχών.
Μετά τον σεισμό δεν έγιναν σοβαρές εργασίες επιδιόρθωσης ή αναστύλωσης των κτισμάτων. Όπως ήταν φυσικό, χάθηκε η στρατιωτική αξία του κάστρου, οδηγώντας το σταδιακά στην ερήμωση, η οποία και επικράτησε για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα. Οι εργασίες που έγιναν στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα άλλαξαν πάρα πολύ τη μορφή του, ιδιαίτερα στο τμήμα του προς το λιμάνι.
Ευτυχώς τα τελευταία χρόνια γίνονται συστηματικές αναστηλωτικές εργασίες. Αποτέλεσμα αυτών είναι η αποκατάσταση του κτιρίου του Ιουστινιάνη και η επισκευή του τείχους στο μέρος του προς την πλευρά της θάλασσας.
Το κάστρο φτιάχτηκε από τους Βυζαντινούς. Πέρασε στα χέρια των Γενουατών και από εκεί στων Τούρκων. Τελικά επέστρεψε στους Έλληνες. Καθένας από αυτούς, άλλαξε εν μέρει τη μορφή αλλά και την χρήση του κάστρου, αφήνοντας το χνάρι της αρχιτεκτονικής του τόπου του.
Έτσι η επίσκεψη σε αυτό, δεν είναι μόνο ένα ταξίδι ανάμεσα στους αιώνες αλλά και μια περιήγηση σε ένα κάστρο με αρώματα διαφορετικών πολιτισμών.